بیوگرافی همایون خرم

بیوگرافی استاد امیر همایون خرم

امیرهمایون خرم(۹ تیر ۱۳۰۹ بوشهر تا ۲۸ دی ۱۳۹۱ تهران)،

نوازندهٔ ویولن، موسیقی‌دان و آهنگساز برجسته موسیقی ایرانی بود. او یکی از 

اعضای شورای عالی خانه موسیقی ایران بود.

 

زندگی نامه :

از آنجا که مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود

 و از بین مقام‌های موسیقی ایرانی،

 به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت، 

نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد.

خرم در سن ۱۰–۱۱ سالگی به مکتب استاد صبا

 راه یافت و چند سال بعد به عنوان نوازنده 14 ساله،

 در رادیو به تنهایی به اجرا پرداخت.

 بعدها در بسیاری از برنامه‌های موسیقی رادیو،

 خصوصاً در برنامه گلها، به عنوان آهنگساز،

تکنواز ویولن و رهبر ارکستر آثاری ارزشمند ارائه داد.

موسیقی هنری :

ساز همایون خرم سازی پر صلابت،

 سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. 

گر چه در شیرین نوازی خرم را نمی‌توان

 با پرویز یاحقی و حبیب‌الله بدیعی هم تراز

 دانست با این حال توانایی او در آفرینش آنی

 ملودیهای جاندار و جذاب، بافت تکنوازیهای او را 

به مراتب از کارهای دیگران خوش ساخت تر

 و پرمایه تر می‌سازد. 

از این بابت خرم و علی تجویدی را می‌توان

 در یک گروه قرار داد چون قابلیت آهنگسازی این دو

 بر نوازندگیشان چیره بود،

 درست عکس  آنچه در مورد بدیعی و یاحقی می‌توان گفت.

 نباید از قلم انداخت که خرم، همانگونه که تجویدی،

 آهنگسازی تجربی و منحصراً ذوقی نبود.

 وی بنیادهای علمی آهنگسازی را آموخته بود

 و بر آنها تسلط داشت.

 از جمله اینکه هارمونی را با فریدون فرزانه

 و با شیوه " سارلی " فراگرفته و در سازبندی

 از کورساکف متأثر بود.

خوش سلیقگی و نوآوریهای خرم در تنظیم کارهایش

 جداً شنیدنی است. 

شیوه تقسیم ملودی و همراهی سازها نزد خرم

 بسیار حساب شده و پرداخت کار

 بی خدشه و نقص است.

 قدر مسلم اینکه بخش گسترده‌ای از آثار خرم

 حافظه موسیقایی حداقل سه نسل از ایرانیان را 

در سیطره خود دارد.

 دشوار می‌شود ایرانی را یافت که نتواند

 ترانه "امشب در سر شوری دارم " را زمزمه کند.

 گر چه باید تأکید کرد که اعتبار خرم هرگز  

در ترانه‌های ساده و همه پسندش خلاصه نمی‌شد و نمی‌شود.

 کارهای ارکستری او که غالباً جمله‌بندی‌هایی مرکب 

و پیچیده توأم با ضرب آهنگهای بسیار متنوع دارند

 نمونه‌های گاه سمفونی گونه ایی از موسیقی ایرانی

 به دست میدهند که کمتر آهنگسازی یارای برابری

 با آن‌ها را داشته است. 

خرم با تواناترین و حرفه ای‌ترین خوانندگان

 دوران دو دهه طلایی موسیقی ایران همکاری

 نزدیک داشته است. 

حسین قوامی، الهه، مرضیه، گلوریا روحانی،

 دلکش، شجریان، گلپا و ایرج از آن جمله‌اند. 

با این حال نباید از یاد برد که " پروین زهرایی منفرد"

 تا چندین سال خواننده انحصاری

 آثار خرم محسوب میشد. 

سنگینی و بی پیرایگی صدای پروین قرینه

 سنگینی و بی پیرایگی ساز و نغمه خرم بود.

 علی‌رغم آن که برخی از کارهای خرم

 با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده است،

 مشکل میتوان گفت که درخشش و ظرافت

 بازخوانیها به پای اجراهای گذشته می‌رسد. 

طی بیش از سه دهه تدریس،

 جوانان بسیاری از محضر درس خرم بهرمند شدند

 که امروز امانتدار مکتب استاد خود هستند.

 اما خرم در مصاحبه‌ای با علی دهباشی

 در نشریه بخارا از مانی فرضی،

 پژمان پورزند و بابک شهرکی

 به عنوان زبده ترین شاگردان خود نام می‌برد.

وی همچنین تحصیلات دانشگاهی خود را

دردانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد.

 در جلد سوم کتاب موسیقی‌دان ایرانی نوشته

 پژمان اکبرزاده آمده است: 

«پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، 

فعالیت‌های اجرایی همایون خرم 

دچار وقفه‌ای چندین ساله شد.

 اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویلن 

و فعالیت‌های پژوهشی دربارهٔ موسیقی ایرانی شد.»

از فعالیت‌های دیگر ایشان می‌توان به سخنرانی درباره:

موسیقی ایرانی در مراکز هنری و فرهنگی اروپا و آمریکا مانند دانشگاه UCLA

استاد صبا و موسیقی ایرانی دانشگاه گیلان، دانشگاه پزشکی شیراز

استاد ابوالحسن صبا انجمن موسیقی فارس

مقامات موسیقی ایرانی دانشگاه علامه طباطبایی

استاد علی نقی وزیری فرهنگسرای ارسباران

مشخصات موسیقی ایرانی دانشگاه صنعتی اصفهان

سخنرانی‌های متعدد دیگر در

 تالار رودکی تهران به مناسبت‌های مختلف اشاره کرد.

سمت ها :

آهنگ‌ساز در برنامه‌های موسیقی ایرانی و برنامه گلها

استاد دانشکده موسیقی ملی

دارای درجه ۱ هنری معادل مدرک دکترا از شورای ارزشیابی هنرمندان ایران^[۳]

رهبری ارکستر سازهای ملی

عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو

ترانه شناسی :

از ماندگارترین و مشهورترین آثار همایون خرم

 که در میان مردم ماندگاری

 و جاودانگی یافته به قرار زیر است :

کتاب ها : 

غوغای ستارگان (خاطرات هنری مهندس همایون خرم) 

انتشارات بدرقه جاویدان ۱۳۸۹

این کتاب توسط علی وکیلی که از شاگردان خرم بوده،

 ابتدا به صورت شفاهی روی نوار تهیه

 و سپس نوشته و ویرایش شده است.

ردیف اول چپ کوک (نوای مهر)؛

 شامل آوازها، چهارمضراب‌ها 

(به اهتمام بابک شهرکی)

ردیف دوم راست کوک؛

 شامل تعدادی از پیش درآمدها، 

چهارمضراب‌ها و رِنگ‌ها 

که هم‌اکنون در حال آماده‌سازی و چاپ است.

چهارمقام ردیف‌ها و چهارمضراب‌های 

مهندس همایون خرم در ماهور،

 چهارگاه، همایون و اصفهان.

 تألیف دکتر محسن کاظمیان از شاگردان خرم.

درگذشت :

او که در اواخر عمر به بیماری سرطان روده 

مبتلا شده بود و تحت شیمی‌درمانی قرار داشت،

در سن ۸۲ سالگی در روز پنجشنبه ۲۸ دی ماه 

ساعت ۲۳ شب سال ۱۳۹۱ در بیمارستان دی تهران

بر اثر سرطان روده درگذشت.

 پیکر ایشان، یکشنبه اول بهمن از مقابل تالار وحدت

 با حضور اهالی موسیقی و دوستداران ایشان

 به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا تشییع شد .

روحش شاد و یادش گرامی